ලිපි අංක - 01

කොටස් වෙළෙඳපොළ ගැන....

ලිපි අංක - 01

කොටස් වෙළඳපොළ කියන්නේ මොකක්ද කියලා ගොඩාක් අයට හරි අවබෝධයක් නෑ. මගේ උත්සහය වෙන්නේ පොඩි හරි දැනුමක් මේ ගැන ඔයාලට ලබා දෙන එක. මුලින්ම කියන්න ඕනෙ කොටස් වෙළඳපොළ කියන්නේ ආයෝජනයක්. මේක ඉතිරි කිරීමක් නෙමෙයි. ඉතින් ඔයාලගෙ සල්ලි ආයෝජනය කරන්න කලින් ඔයාලට දරන්න පුලුවන් අවධානම ගැනත් හිතන්න ඕනෙ. අපි දන්නවා බැංකුවක සල්ලි දැම්මොත් අපිට නිශ්චිත පොළියක් ලැබෙනවා. ඒ වගේම අපි ඉතිරි කරපු මුදලෙ අඩු වීමක් වෙන්නෙත් නෑ. ඒත් ආයෝජනයක දී එහෙම නෙමෙයි. අපි ගත්ත සමාගම් කොටස් වල මිළ පහත ගියොත් අලාභ ලබන්නත් වෙනවා. ඒකයි මම මුලින් කිව්වේ අපිට දරන්න පුලුවන් අවධානම ගැන අපි හිතලා බලලා තමයි කොටස් වෙළඳපොළ ආයෝජනය කිරීම ආරම්භ කළ යුතු වෙන්නේ.
අපිදැන් බලමු ඇයි කොටස් කොටස් වෙළඳපොළ ආයෝජනයට කට්ටිය යොමු වෙන්නේ කියලා. එකක් තමයි ඉතිරි කිරීම් වලින් අපිට පොළියක් ලැබුනට ඒ පොළිය උද්ධමන අනුපාතයට වඩා අඩුයි. ඒ නිසා ඊට වඩා වැඩි ප්රතිලාභයක් ගන්න ඕනෙ නිසා නිසා කොටස් වෙළඳපොළ ආයෝජනය කරනවා. අනිත් දේ තමයි අපිට මොකක් හරි ඉලක්කයක් තියෙනවා නම් ඒ ඉලක්කය කරා යන්නත් කොටස් වෙළඳපොළ ආයෝජනය යොදා ගන්නවා. අපි හිතමු අපිට ගෙයක් හදන්න තමයි අපි මේ මුදල් ආයෝජනය කරන්නේ කියලා. ඒ වගේ විවිධ අරමුණු ඇතිව කොටස් වල මුදල් ආයෝජනය කරනවා. ඒ වගේම තවත් අරමුනක් තමයි තරුණකාලෙ උපයන මුදල් හොඳින් ආයෝජනය කර ජීවිතයේ අග අවසන් කාලය නිදහසේ ගත කිරීම. මේ වගේ අරමුණු නිසා තමයි කොටස් වෙළඳපොළ මුදල් ආයෝජනයට කට්ටිය යොමු වෙන්නේ.

කොටස් වෙළඳපොළ අයෝජනය දිගු කාලීන ආයෝජන මාර්ගයක්. අපිට කෙටි කාලීනව මේකෙන් ප්රතිලාභ ලැබුනත් අපි අයෝජනය සිදු කිරීමේ දී අපි ආයෝජනය කරනු ලබන කාලයත් වැදගත් වෙනවා. ඒ නිසා කොටස් වෙළඳපොළ ආයෝජනට යොමු වෙන හැමෝම කෙටි කාලීන අරමුණු තියාගෙන මේකට යොමු වීම එතරම් හොඳ දෙයක් නෙමෙයි. නමුත් කාළයත් සමඟ තමන්ගේ දැනුම වැඩි වූ විට කෙටි කලීනවද මෙමගින් ප්රතිලාභ ලබා ගත හැකියි.

කොටස් වෙළඳපොළකදී සිදුවෙන්නේ කුමක්ද ?

වෙළඳපොළක දී සාමාන්යෙන් සිදුවන දේ තමයි මෙතනත් සිදු වෙන්නේ. අපි හිතමු සිල්ලර කඩේක මුදලාලි කරන දේ. එයා තොග වෙළෙන්දා ගෙන් මිළ දී ගත්ත භාණ්ඩ ලාභයක් තියාගෙන විකිණීම කරනවානේ. හැබැයි කොටස් වෙළඳපොළේ තියෙන්නේ ඒ වෙනුවට සමාගම් වල කොටස්. ඉතින් මේකෙන් ප්රතිලාභයක් ගන්න නම් අඩුම මිළට තියෙන හොඳ සමාගම් වල කොටස් මිළට ගෙන වැඩි මිළකට අලෙවි කළ යුතුයි. හැබැයි ඉතින් අපි කොටස් ගනිද්දි වැඩි මිළකට විකුණගන්න පුලුවන් කොටස් ගන්න සැළකිලිමත් වෙන්න ඕනෙ.

කොටස් වෙළඳපොළේ ලැයිස්තුගත සමාගම අගට PLC යනුවෙන් යෙදෙනවා ජෝන් කීලස් හෝල්ඩින් පී.එල්.සී., හේමස් හෝල්ඩින්ග් පී.එල් සී. , ආසිරි හොස්පිටල් පී.එල්. සී. යනු සමාගම් කිහිපයක්.

මොකක්ද කොටසක් කියන්නේ?

සමාගමක ප්රාග්ධනය සමාන පංගුවලට බෙදුවම ඒ එක් පංගුවක් කොටසක් ලෙස හඳුනා ගන්න පුලුවන්. අපිට තියෙන කොටස් ගණන අනුව අපට ඒ සමාගමේ අයිතිය පෙන්වනවා. අපි හිතමු සමාගමක් විසින් කොටස් 100,000 ක් වෙළඳපොළට නිකුත් කරලා තියෙනවා කියලා. ඒ නිකුත් කරපු කොටස් වලින් යම් ආයෝජකයෙකු ලඟ කොටස් 1000ක් තියෙනවා නම් ඒකෙන් කියවෙන්නේ ඒ සමාගමෙන් 1% ක හිමිකාරීතවයක් එම ආයෝජකයා සතුව ඇති බවයි.

කොටස් වෙළඳපොළක් යනු ?

සමාගම්හි සුරකුම්පත් එනම් කොටස් හෝ අනෙකුත් ගණුදෙනු උපකරණ මිළ දී ගැනීම හෝ විකිණීම සිදු කරන ස්ථානයක මෙළෙස හඳුන්වනු ලබයි. අපිට කොටස් ගන්න ඕනෙ නම් අපිට CDS ගිණුමක් තියෙන්න ඕනෙ. ඒක අපිට කොටස් තැරව්කාර ආයතනයට ගිහින් නොමිළේම පටන් ගන්න පුලුවන්. ඒ විස්තර ඊළඟ ලිපියෙන් ලියන්නම්.
මේ ලිපිය ගැන ඔයාලගෙ අදහස කියන්න. අඩු පාඩු තියෙනවා නම් කියන්න. එහෙනම් හැමෝටම ජය!

සටහන - ධර්මප්ප්‍රිය ආනන්ද විසිනි.....